user guide feedback
hits/page:  language: 
Mansi Dictionary of Munkácsi and Kálmán
© 2012





N (PxSg3 luwä) ~ lūw [luw], LM ~ lu, LU P lū, K lo̰ (PxSg1 loγėm), T lu ~ lo̰ | Pferd: N pēlp ~ kūster lū schnelles Pferd; lū kuskėsli das P. ist störrisch; naŋ lū tarm sūltχėlaŋkwė saka pańä å̄sėn dir gefällt es, das P. schnell zu treiben; lū marawi tå̄ŋχpä das P. hat runde Hufe; lū tarm tāli er setzt sich auf das P.; lū sūmi̮li ~ sūlinti das P. springt; ńiśtä lū lakwä-kultėrti, ēläľ at soχtimli das wilde P. läuft ringsherum, läuft nicht geradewegs; lū χot-ojtilėm ich lasse das P. los; χuri lū scheues P.; lū ǟŋi ~ ǟŋami das P. wiehert; lū nāklaχti das P. stampft; lūm jol-naγi̮rtilėm ich sattle mein Pferd ab; lū rāχi ~ raχti das P. wiehert; N lū ńaur untti, LM lū ńaur-pṵ̄ utti das P. wirft Fohlen; N lū χot-sårńäts das P. fuhr zusammen; lū sūpä ńosėrtālitä das P. bleckt die Zähne; piläśi ~ roχtiśmiŋ lū scheues P.; ātiŋ lū langmähniges Pferd; tūlėm lū dickes P.; LM khuri lū scheues P.; tå̄rėŋ lū gutes, brauchbares P.; lū kērėl voŋkhēm ich beschlage das P.; lū ujtilėm ich treibe das P. in die Schwemme; N urėm lū, LM oχšä lu mageres P.; LM jämės khåitäsėŋ lu gut rennendes P.; lū khåjtitäls das P. fing an zu rennen; lū khåjtäsėl khåjtiti das P. läuft aus allen Kräften; lū ńoχtenti das P. schnaubt; åśtärėl lū sirχtit er peitscht das P.; lu atä äńśi, säi̮r atä äńśi er hat weder ein Pferd noch eine Kuh; osėr lū faules P.; karjim lū schnelles P.; kwå̄kėŋ lū dämpfiges P.; tuj tuńšėm lū nukh-ńouľtaus das im Sommer ausgespannte (ruhen gelassene) P. wurde dick; man luänou ńouľėŋėt unsere Pferde werden fett (dick); lū tåŋwėl ńärti ~ khi̮lkhati das P. scharrt (mit den Hufen); äń-ťė lu khurt pomätän ints jetzt ist das P. in sein drittes Lebensjahr getreten; täu lūtäm šämjunitästė er erschlug sein P.; nai̮rėŋ lū Reitpferd; lūm kwän-åjtėlilėm ich spanne mein P. aus; äm lūm tiχtilėm ich füttere mein Pferd; lū wüťnė šēps das P. fiel ins Wasser; lū rø̄χätå̄li das P. wiehert; lū kham-voårėpaχti das P. läßt den Kopf hängen; lū šūlenti das P. springt; lū pēľpėś khajtiti das P. rennt schnell; lūm pär-joutilėm ich kaufe mein P. zurück; lū pēntėltēm ich vertausche das P.; lūnė šaŋγwäsawäsėm ich wurde durch das P. gestoßen; lūm äiwänėl måγilėm ich lege den Zaum in das Maul des Pferdes; lū päŋkätäm rēpitit das P. schüttelt den Kopf; lū kwänlēštau, mōnän kwän-jäχtawi das P. wird kastriert, seine Hoden werden geschnitten; läkwėp lū leichtes P.; LU lū šotlam mini das P. läuft schwungvoll; lū vanttēm ich führe ein P.; aprėŋ ~ šitiŋ lū flinkes P.; lū nai̮reχti er sattelt das P.; lū jēkėlēm ich spanne das P. ein; lū åitlēm ich spanne das P. aus; pilišmä lū scheues P.; lū särijålenti das P. fährt zusammen; lū råkhi ~ rakhili das P. wiehert; P lū šøŋkhwi das P. schlägt aus; lū rēpėltaχti, pälėmne purau das P. zuckt zusammen, es wurde durch eine Bremse gestochen; lū nuŋk-nai̮rėχtö̰χw das P. (auf)satteln; lū jelvåjėkhati das P. ist störrisch; lū vå̄nėptö̰χw ein P. lenken; lū ośtärėl kwätertuχ das P. peitschen; lū šumi das P. springt; khūtėm lū fettes P.; tēriŋ lū schnelles P.; lū køχwteli, šutteli das P. rennt schnell, aus vollen Kräften; lu tus-päŋkän kwän-šožėrtiän das P. bleckt mit den Zähnen; lū pø̄ri er striegelt das P.; K lo̰ repitaχti ~ räχtχati das P. zuckt zusammen; khūtėm ~ vōjin lo̰ dickes P.; lo̰ lėγėtätėl råwi das P. schlagt mit dem Schweif; khåjtsėŋ lo̰ trabendes P.; lo̰ pårγi das P. springt; lo̰ sūmiti das P. rennt; lo̰ noŋkhė-jekėläχw, elė-tūrtėläχw das P. einspannen, ausspannen; välėχ lo̰l mėnuχ reiten; tērėŋ lo̰ flinkes Pferd; lo̰ jalė-khwånti das P. ist störrisch; lo̰ rå̄khti das P. wiehert; lo̰mė el-tūrtlilėm ich spanne das P. ein; lo̰ elėjäχtäχw Pferde kastrieren; vorėm lo̰ mageres P.; lo̰ päŋkän jo̰uspėγän das P. knirscht mit den Zähnen; T lu šōmånt ~ šultaˈlėm mińänt das P. rennt in Galopp; lu näurtem ich sattle das P.; lu nå̄ptėsėm ich fesselte das P.; ti lu čil šäχkhåtål ~ säkhåˈtål dieses P. schlägt fortwährend aus; lu paχtkėtal das P. springt herum; lu rǟχånt das P. wiehert; jāräŋ lū ~ utmėr lo̰ ~ ilp lu schnelles P.; våj lu fettes P.; sėim-χår lu ~ o̰χšo̰m lo̰ mageres P.; lu il-ujkhėts das P. wurde störrisch; lu ikäˈli, tuwårtė das P. einspannen, ausspannen; lum puńastėm ich kastriere mein P.; lo̰ råutėˈltal das P. rennt im Trab lum tåŋė il-kovaťlåtilėm ich beschlage mein Pferd; lu ripäˈsėχti das P. zuckt zusammen; lu vänttilėm ich lenke das P.; lu ńåulėm ich treibe das P. an; äm tøwimė lul il-šukiˈtlem ich besiege ihn auf dem Pferd (im Wettrennen); uľėχ lul jǟnt lovagol | reiten

N lū-aiwän, LM lu-äjwėn kantár | Zaum.
LM lu-äńä, P lū-äńä, K lo̰-ǟńä ménes | Gestüt.
LU lū-khoj петушок kakas [?] | Hahn [?]
N lū-χåmśi ~ -χå̄mśi lovaglóostor | Reitpeitsche.
lū-χåmt iga | Kummet.
LM lū-khujnė-jol alom | Streu.
P lu-khṵšėp lóistálló | Pferdestall.
LM lu-khutå̄s lócsengő | Pferdeschelle.
K lo̰khwo̰ŋγė barom | Nutzvieh.
LM lūjekėlän tåkha hajlított járom | gebogenes Kummet.
N lū-jēwėr, LM lū-jeur ménes | Gestüt.
N lū-jir lóáldozat | Pferdeopfer.
N lūwjūtėr = lū-jēwėr.
P lū-kēr-pajp, K lo̰-kērpåjp lócsengő | Pferdeschelle.
LM lū-kṵχrpäť-kwåli hasló | Bauchriemen.
N lū-kwol [luw-kol], K lo̰-kwäl lóistálló | Pferdestall.
N lū-laγi̮l lóláb | Pferdefuß.
*lū-*lū-lōptä útilapu | Klette.
*lū-*lū-pattä-kēr patkó | Hufeisen.
lū-ľūľ lótrágya | Pferdemist.
N lūmis barom | Nutztier.
LM lū-ńär hab a lovon | Schaum des Pferdes.
lu-årrėp lófésű | Pferdekamm.
lu-å̄tėl ménes | Gestüt.
N lū-pali, LM P lū-päl, K lo̰-pǟl sörény | Mähne.
LM lū-pēś lócomb | Pferdeschenkel.
N lū- ~ luw-pi̮γ csikó | Füllen.
N lū-poχt-tēnė-χåmlėχ LM lū-poχt-tēnė khåmlėχ ~ *lū-p.-kh. ganajtúró bogár | Roßkäfer.
K lū-pånni lófing | Pferdefurz.
N lū-pun lószőr | Pferdehaar, Roßhaar.
LM lū-säi̮r, LU lū-säir ~ lū säi̮r, P lū-säγir, K lo̰-såo̰r marha, barom, скот | Rindvieh, Nutzvieh: LM *lū-s. wanit tippėli das Rindvieh irrt im Walde herum; P lū-säγi̮rne pė̄śėt punuχ das Rindvieh zeichnen; *lū-s. nuŋk-jänmėltuχ Rindvieh züchten; K *lo̰-s. täutam ich züchte Rindvieh; LU śürkėn *lū-s. šäkäti der Zauberer verzaubert das Rindvieh.
LM *lū-s. pätnė-khåltul marhavész | Viehseuche.
lū-šip = lu-kutå̄s lócsengő | Pferdeschelle.
N tu-sisnaγi̮r ~ *lū-s.-n.-jiw nyereg | Sattel.
*lū-s.-n.-kwāli̮γ heveder | Sattelgurte.
K lo̰-sōpėl lókötő oszlop | Säule (Pfosten) zum anbinden der Pferde.
LU lū-šå̄r, K lo̰-soär lószőr (fark, sörény) | Pferdehaar.
N lū-såw lóbőr | Pferdehaut.
LM lū-sū lólegelő | Weideplatz für Pferde.
LM lū-śäkwältėp lócsengő | Pferdeschelle.
N lū-śiľ =lócsengő | Pferdeschelle.
LM lū-śå̄rėχ lószerszám | Pferdegeschirr.
LM lu-tåŋkw~ -toŋkh pata | Huf.
K lo̰-tå̄nkh-kė̄r patkó | Hufeisen.
N lū-tå̄s щетки, lábbőr (lóé) | Beinfell des Pferdes.
K lo̰-tåuľ-khūri lóbőrtömlő | Schlauch aus Pferdeleder.
*lo̰-t.-pøsγė lóbőrkesztyű | Handschuh aus Pferdeleder.
N lū-tujt lovas szán | Pferdeschlitten.
lū-urnä lóistálló | Pferdestall.
LM lu-urnė-khum csikós | Pferdehirt.
N lū-vānt ~ lūw-vānt, LM lū-woånt, LU lūvå̄nt lófalka, ménes | Gestüt.
LM lū-väśi lófasz | männliches Glied (Schlauch) des Pferdes.
N lū viľt-jat palitä, LM lū vėlt-ø̄t a ló üstöke | Stirnhaar des Pferdes.
LM lū-vårėn lóistálló | Pferdestall

K äur-lo̰ lófalka | Gestüt.
LU χalke-lū, P khal-lū középső ló a trojkában | das mittlere Pferd in der Trojka.
N χansäŋ lū, LM khanšėŋ lū tarka ló | geschecktes Pferd.
LM khø̄r- ~ khär lū, T khär-lu mén, csődör | Hengst: LM kh.-*lū pojtėl tärm pårri der Hengst beschält die Stute.
LM khurt pom lu, LU χurt pom tim lū harmadfüves ló | dreijähriges Pferd.
LM il-ol pom lu első éves csikó | einjähriges Fohlen
LU ilke lū elöl befogott ló | vorne eingespanntes Pferd.
N jāŋk lū, LM joåŋk lu fehér ló | Weißschimmel.
LU jūike lū hátul befogott ló | hinten eingespanntes Pferd.
LM karäj lū, K kå̄rke̮ lo̰, T käräj-lu карая, barna ló | braunes P. (Brandfuchs).
LU kit pom tēm lū másodfüves ló | zweijähriges Füllen.
K kėńėtke̮ lo̰ pej ló | Brauner.
T køurä lu sárga ló | Fuchs, Goldfuchs (Pferdefarbe).
P kṵ̄lėpke̮ lū, K kōlėpke̮ lo̰ szürke ló | Grauschimmel.
LU kwän-punėm lu herélt ló | Wallach.
T kūrėń-lu a rudak közé fogott ló, коренновая лошадь | zwischen den Deichseln eingespanntes P.
LM lēštėm lū herélt ló | Wallach.
LU mot pom lu, T måt

N pum-pälėp lu másodéves csikó | zweijähriges Füllen
nēwi-lūw kanca | Stute.
ńawriŋlūw csikó | Füllen.
P ńilä pum lū negyedik éves ló | vierjähriges P.
T pǟŋ lu fekete ló | Rappe.
LU pärke lū hátul befogott ló | hinten eingespanntes P.
P pēkėnke̮ lū, K pēkėŋke̮ lo̰ ~ päkėnkė lo̰ foltos ló | scheckiges P.
P pēśäliŋ lū oldalt segítő ló | seitwärts helfendes P.
T pičäˈlėm lo̰ herélt ló | Wallach.
på̄χ-lu = pēśäliŋ lū. P purke̮ lū, K pö̰rke̮ lo̰ sötétbarna ló | dunkelbraunes P.
LM purej lū =sötétbarna ló | dunkelbraunes P.
pusej lū sötétszürke ló | dunkelgraues P.
P ri̮śke̮ lū, K rēske̮ lo̰ pej | Brauner, Fuchs.
T sajraŋ lu fehér ló | Weißschimmel.
P sawėrėske̮ lū világosbarna ló | hellbraunes P.
LM šēmėl lū fekete ló | Rappe.
P sipėr-lū seprűborona | Besen; Egge.
sūpėл-lū másodéves ló, лоншак, zweijähriges Pferd.
LM surti lū =másodéves ló, лоншак, zweijähriges Pferd.
P śalke̮ lū daruszőrű ló | Eisenschimmel.
P śērke̮ lū, K ś lo̰ =daruszőrű ló | Eisenschimmel.
N śipkä lū, P śipke̮ lū szürke ló | Grauschimmel
P tüлėm lū harmadéves mén; kövér ló | dreijähriger Hengst; dickes Pferd.
T uľėχ-lo̰ kötetlen ló | ungebundenes P.
P vårėnke̮ lū, K vårėŋke̮ lo̰ hollófekete ló | Rappe.
LM wüi̮r lū vörös ló | rotes P.

N luwiŋ, K lo̰ŋ ~ lo̰γėn lovas | mit einem Pferd versehen.
N 1.
kwol lóistálló | Pferdestall.
K lo̰ŋ koå̄tėp kho̰m lóbirtokos, akinek lova van | Pferdebesitzer